Estoński CIT, nazywany również ryczałtem od dochodu spółek, to forma rozliczania podatku dochodowego od osób prawnych. W pierwszej swej odsłonie zaczęła obowiązywać od 1 stycznia 2021 roku. Ten nowy model opodatkowania osób prawnych rządzi się zupełnie innymi zasadami niż opodatkowanie na zasadach ogólnych. Zmiany w modelu estoński CIT, które zaczną obowiązywać od 2022 roku sprawiły, że może być on stosowana przez szersze grono podatników. Główną zaletą estońskiego CIT jest to, że spółka płaci podatek dopiero w chwili wypłaty zysku właścicielom. W okresie, kiedy wypracowane zyski pozostają w spółce, podatku nie płaci się.
Kto może skorzystać z opodatkowania Estońskim CIT?
Zgodnie z ustawą z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej: ustawa o CIT) opodatkowaniu ryczałtem mogą podlegać podatnicy mający siedzibę lub zarząd na terytorium Polski. Są to podatnicy, którzy podlegają obowiązkowi podatkowemu w Polsce od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągania.
Warunkiem skorzystania z opodatkowania w formie estońskiego CIT jest złożenie stosownego zawiadomienia do właściwego naczelnika urzędu. Należy to zrobić do końca pierwszego miesiąca pierwszego roku podatkowego, w którym ma być opodatkowany ryczałtem.
Ponadto podmioty, który zdecydują się na opodatkowanie ryczałtem muszą spełnić kilka innych warunków, m.in. dany podmiot:
- nie osiąga przychodów stanowiących w przeważającej części (tj. przekraczającej 50% wszystkich przychodów) z tytułu np.: wierzytelności, odsetek od pożyczek, praw autorski, czy poręczeń i gwarancji oraz z transakcji z podmiotami powiązanymi w rozumieniu art. 11a ust. 1 pkt 4 – w przypadku, gdy w związku z tymi transakcjami nie jest wytwarzana wartość dodana pod względem ekonomicznym lub wartość ta jest znikoma,
- prowadzi działalność w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki akcyjnej, prostej spółki akcyjnej, spółki komandytowej, spółki komandytowo-akcyjnej, której odpowiednio udziałowcami, akcjonariuszami lub wspólnikami są wyłącznie osoby fizyczne, a sama spółka nie posiada udziałów/akcji w innych podmiotach,
- zatrudnia, co najmniej 3 osoby w oparciu o umowę o pracę lub inna umowę niż umowa o pracę po spełnieniu kryterium wysokości miesięcznych wydatków z tego tytułu (np. umowa zlecenie). Zatrudnione osoby nie mogą być udziałowcami ani akcjonariuszami tego podatnika.
Ustawodawca przewidział również okresowe zwolnienia/karencje, co do niektórych przesłanek dla nowo powstałych podmiotów oraz małych podatników.
Z tej formy opodatkowania nie mogą skorzystać przedsiębiorstwa finansowe i instytucje pożyczkowe (w rozumieniu ustawy o CIT). Wykluczeni zostali również podatnicy postawieni w stan upadłości lub likwidacji.
Przez dwuletni okres karencji pozbawiono wyboru tej formy opodatkowania również podmioty powstałe np. w wyniku podziału lub łączenia.
Przedmiot opodatkowania oraz stawki podatku w modelu estoński CIT?
Opodatkowaniu ryczałtem, co do zasady podlega dochód odpowiadający wysokości zysku netto wypracowanego w okresie pozostawania w systemie estońskim w części, w jakiej zysk ten został przeznaczony do wypłaty właścicielom.
Wypłacany zysk będzie opodatkowany na dwóch poziomach:
- na poziomie spółki według 10% stawki (w przypadku małych podatników) lub 20% stawki (w odniesieniu do pozostałych podatników),
- na poziomie właściciela według 19% stawki podatku.
Na obu poziomach podatek będzie obliczany od kwoty netto zysku. Natomiast ustawodawca przewidział redukcję podatku pobieranego na drugim poziomie, tj. podatku od wypłacanej dywidendy. Spółka będąca małym podatnikiem pobierając 19% podatek od dywidendy pomniejszy go o 90% podatku zapłaconego przez siebie. Natomiast spółka niebędąca małym podatnikiem pomniejszy pobierany podatek od dywidendy o 70% zapłaconego przez siebie podatku.
Oznacza to, że w przypadku małych podatników realne opodatkowanie wypłacanego zysku łącznie na poziomie spółki i właściciela wyniesie 20%. W przypadku pozostałych podmiotów będzie to 25%. Opodatkowaniu ryczałtem podlegają także np. dochody z tytułu ukrytych zysków oraz dochody z tytułu wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą.
Pozostałe obowiązki związane z wyborem modelu estońskiego CIT
Wybierając opodatkowanie ryczałtem od dochodów należy na ostatni dzień roku podatkowego poprzedzającego pierwszy rok opodatkowania ryczałtem dokonać korekty wstępnej. Polega ona m.in. na sporządzeniu informacji o przychodach, kosztach, dochodzie z przekształcenia oraz podatku. Dotyczy to przychodów i kosztów ujętych w księgach podatnika na podstawie prawa bilansowego, a niestanowiących przychodów i kosztów w rozumieniu prawa podatkowego. Należy także wyodrębnić w kapitale własnym spółki na ostatni dzień roku podatkowego poprzedzającego pierwszy rok opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek:
- kwotę zysków niepodzielonych i kwotę zysków podzielonych odniesionych na kapitały, które zostały wypracowane w latach poprzedzających pierwszy rok opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek oraz
- kwotę niepokrytych strat poniesionych w latach poprzedzających pierwszy rok opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek.
Podmiot, który przejdzie na system estońskiego CIT powinien kontynuować rozliczanie podatku w tym systemie przez kolejne 4 lata. Prawo dopuszcza jednak możliwość rezygnacji z upływem każdego roku podatkowe.
Podsumowanie
Podsumowując istnieje grupa podmiotów, która skorzysta na opodatkowaniu w modelu estońskiego CIT. Natomiast, jak każda decyzja, ta również powinna być dobrze przemyślana. Decydując się na opodatkowanie w formie estońskiego CIT należy przeprowadzić dogłębną analizę, czy dany podmiot spełnia warunki narzucone przez ustawodawcę. Podatnik powinien sprawdzić, czy generowane w spółce koszty nie zostały wymienione w katalogu kosztów traktowanych jako ukryte zyski lub wydatki niezwiązane z prowadzoną działalnością. Natomiast brak kontynuacji tej formy opodatkowania przez kolejne cztery lata podatkowe może spowodować konieczność zapłaty podatku wynikającego z korekty wstępnej.
Na stronie Ministerstwa Finansów można znaleźć projekt szczegółowych objaśnień w zakresie estońskiego CIT (link do objaśnień).
